Gdyby żył, skończyłby dzisiaj 100 lat. Mowa oczywiście o Krzysztofie Kamilu Baczyńskim, „żołnierz, poeta, czasu kurz…”. Uznawany jest przez wielu Polaków za jednego z najwybitniejszych poetów XX wieku. Jego losy są odbiciem tragicznych dziejów narodu. Zginął w wieku 23 lat na początku powstania warszawskiego, ale w jego krótkim życiu wiele się wydarzyło: beztroska lat szkolnych, tragiczny wrzesień 1939 roku, okupacja, nauka na tajnych kompletach, romans z literaturą, miłość i małżeństwo z Barbarą Drapczyńską, konspiracja, aż do tego dramatycznego momentu w pałacu Blanka na Placu Teatralnym 4 sierpnia 1944 roku. Zginął postrzelony w głowę przez niemieckiego snajpera.
Jaki był Baczyński? Co lubił? Jak wyglądało jego życie? Oto kilka ciekawostek o poecie:
– Był jedynakiem, synem warszawskiej rodziny. Uczęszczał do Gimnazjum Stefana Batorego i pisał wiersze jeszcze zanim opuścił tę szkołę. Obdarzony był niezwykłymi zdolnościami w zakresie sztuki i planował studia w Warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, aby zostać ilustratorem i artystą grafikiem.
– Gimnazjum Batorego miało wielu wybitnych i znanych absolwentów. Uczyli się w nim między innymi: bohaterowie „Kamieni na szaniec”, kompozytor Witold Lutosławski, informatyk Leon Łukaszewicz.
– Młody Baczyński wcześnie rozpoczął pisanie wierszy. Zanim ukończył 18 lat, tworzył już dojrzałe dzieła.
– Będąc aktywnym członkiem Armii Krajowej, przybrał imię Jan Bugaj. Był pisarzem płodnym a jego utwory często ukazywały się w prasie podziemnej. Pierwsze jego dzieła drukowane były w działających w podziemiu drukarniach.
– Studiując na uniwersytecie podziemnym, poznał Barbarę Drapczyńską, swą pierwszą miłość i późniejszą żonę. Według krytyków poezja polska zawdzięcza Barbarze niezwykłe wiersze miłosne napisane przez Baczyńskiego. Barbara i Krzysztof zawarli małżeństwo w roku 1942 w kościele Trójcy Przenajświętszej przy ulicy Solec na Czerniakowie.
– Baczyński należał do tak zwanego „Pokolenia Kolumbów.” Nazwa ta została nadana z inspiracji powieści Romana Bratnego „Kolumbowie rocznik 20” (opublikowanej w roku 1957). Przedstawiała ona ludzi, którzy wchodzili w swe dorosłe życie w czasie II wojny światowej.
– U schyłku wojny nie było oczywistym, czy poeta znajduje się pośród żywych, czy wśród poległych. W rzeczywistości, został on pochowany w ruinach Ratusza 4 sierpnia, w dniu, kiedy poległ. Jego rodzina, jednakże, nie wiedziała nic o jego losie a słyszano liczne fałszywe relacje z nim związane. „W styczniu 1947 Krzysztof odnaleziony został w ruinach warszawskiego Ratusza a jego grób był w miejscu, gdzie dziś stoi pomnik Nike. Jego matka rozpoznała go po złotym łańcuszku na szyi.”
– W roku 1984 Ludmiła Niedbalska wyreżyserowała film pod tytułem „Dzień czwarty”, w którym w sposób wiarygodny ukazała obraz czterech pierwszych dni Powstania Warszawskiego. Główny bohater, Krzysztof Kamil Baczyński, przedstawiony został jako młody, wrażliwy człowiek, świadomy tragizmu historii.
– Jego twórczość to ponad 500 wierszy, kilkanaście poematów i około 20 opowiadań.
W zbiorach naszej biblioteki znajdują się liczne wydania tomików wierszy poety oraz kilka publikacji dotyczących życia i twórczości, m.in. Kiedy się miłość śmiercią stała, Ty jesteś moje imię, Ten czas, Chwila bez imienia S. Stabroczy Żołnierz poeta czasu kurz.
Na szczególną uwagę zasługuje „Śpiew z pożogi” wydany w 1947 r. przez Wydawnictwo Wiedza.
Ze względu na wartość archiwalną dostępny jest tylko w czytelni.
Beata Bugajska
Maria Wesołkowska
